Các loại tế bào gốc phổ biến có thể bạn đã từng nghe nhắc đến như: tế bào gốc trung mô, tế bào gốc vạn năng, tế bào gốc máu,… Các loại tế bào gốc này có thể thay thế, tái tạo, sửa chữa các tế bào bị tổn thương hay lão hóa, mang đến nhiều tiềm năng ứng dụng trong Y học. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp thông tin về một số loại tế bào gốc và ứng dụng phổ biến hiện nay.
Các loại tế bào gốc phổ biến hiện nay
Chúng ta có thể phân loại tế bào gốc đơn giản hơn dựa vào nguồn gốc hay tiềm năng biệt hóa
Các loại tế bào gốc được phân loại dựa vào nguồn gốc bao gồm:
– Tế bào gốc nguyên bào:
Được lấy từ phôi thai ở giai đoạn đầu của phát triển (5-7 ngày sau thụ tinh)
– Tế bào gốc Somatic:
Tồn tại trong cơ thể người trưởng thành sau khi phát triển. Chúng có khả năng biệt hoá thành các loại tế bào cụ thể liên quan đến mô nơi chúng được tìm thấy, chẳng hạn như tế bào gốc tủy xương, tế bào gốc da, tế bào gốc tuyến tiền liệt.
Các loại tế bào gốc được phân loại dựa vào tiềm năng biệt hóa bao gồm:
– Tế bào gốc toàn năng
Tế bào gốc Totipotent xuất hiện trong giai đoạn ban đầu của phôi thai, thường trong khoảng 5-7 ngày sau khi thụ tinh xảy ra. Chúng đóng vai trò quyết định trong việc hình thành và biệt hoá thành tất cả các loại tế bào và mô cần thiết cho phát triển một con người hoàn chỉnh. Vì tính chất này nên được gọi là Tế Bào Gốc Toàn Năng.
– Tế bào gốc vạn năng
Là tế bào gốc phôi có khả năng biệt hoá thành ba nhóm tế bào chính cấu tạo nên con người
. Ectoderm: Tạo da và hệ thần kinh
. Nội bì: Hình thành đường tiêu hóa và hô hấp, tuyến nội tiết, gan và tuyến tụy
. Trung bì: Hình thành xương, sụn, hầu hết hệ tuần hoàn, cơ, mô liên kết, v.v.
Tế bào gốc vạn năng có thể tạo ra các tế bào từ cả ba lớp cơ bản này của cơ thể, vì vậy chúng có khả năng tạo ra bất kỳ tế bào hoặc mô nào mà cơ thể cần để tự sửa chữa. Vì tính chất này nên được gọi là Tế bào gốc vạn năng.
– Tế bào gốc đa năng
Là tế bào gốc có khả năng biệt hoá thành các loại tế bào riêng biệt trong cơ thể. Tế bào trung mô (MSC – Mesenchymal Stem Cells) là một ví dụ tốt về tế bào gốc đa năng, được tìm thấy trong nhiều phần khác nhau của cơ thể con người với khả năng biệt hoá thành các loại tế bào trung mô khác nhau, chúng được nghiên cứu rộng rãi để ứng dụng trong lĩnh vực y học tái tạo và điều trị các bệnh lý liên quan đến xương, sụn, cơ, và nhiều hệ thống khác trong cơ thể. MSCs thường được tìm thấy ở tủy xương, mô mỡ, tủy sống và cơ quan khác nhau như tuyến Thượng Thận, Mạc Treo, Da, và Màng Ối Nhau Thai.
– Tế bào gốc đơn năng
Mặc dù chúng không có tính linh hoạt cao như tế bào gốc Đa Năng và Vạn Năng, nhưng khả năng tự làm mới của chúng có giá trị quan trọng trong nghiên cứu và ứng dụng y học vì khả năng này giúp duy trì và tái tạo các loại tế bào và mô cụ thể trong cơ thể, đặc biệt là trong việc điều trị các bệnh lý và tổn thương. Các nghiên cứu về tế bào gốc đơn năng đã đưa ra nhiều tiềm năng trong việc điều trị bệnh và phát triển các phương pháp cấy ghép tế bào.
Chúng có thể được sử dụng để tạo ra các tế bào khỏe mạnh để thay thế các tế bào bị hỏng hoặc tổn thương trong cơ thể, làm mới và tiềm năng điều trị các bệnh lý.
Các loại tế bào gốc được ứng dụng phổ biến hiện nay
Tế bào gốc trung mô và tế bào gốc tạo máu là hai loại tế bào gốc được ứng dụng phổ biến nhất hiện nay trong lĩnh vực y học. Cả hai loại tế bào này đều có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào chuyên biệt khác nhau và có tiềm năng lớn trong điều trị và tái tạo mô.
– Tế bào gốc trung mô:
Tế bào gốc trung mô là một loại tế bào gốc đa năng có khả năng biệt hóa thành một số loại tế bào khác nhau như tế bào xương, tế bào sụn, tế bào mỡ, và một số loại tế bào khác.
Chúng có khả năng tự tái tạo và có tác động kháng viêm và kháng vi khuẩn, giúp hỗ trợ quá trình hồi phục sau chấn thương hoặc phục hồi sau một số bệnh lý.
– Tế bào gốc tạo máu:
Tế bào gốc tạo máu là loại tế bào gốc đa năng khác, chủ yếu được tìm thấy trong tủy xương, có khả năng biệt hóa thành các tế bào máu khác nhau như tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu, và tiểu cầu.
Chúng được sử dụng rộng rãi trong điều trị bệnh lý máu như bệnh bạch cầu, bệnh thiếu máu, và bệnh liên quan đến tủy xương.
Cả hai loại tế bào này đã được nghiên cứu và ứng dụng trong nhiều phương pháp điều trị và tái tạo mô, và tiếp tục mang lại hy vọng trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
