Mỡ máu cao hay cholesterol máu cao là tình trạng có quá nhiều cholesterol, một loại chất béo trong máu. Khi chỉ số mỡ máu tăng cao, lên đến 200 – 240mg/dL có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, gây ra sự “tắc nghẽn” trong động mạch, cơ quan vận chuyển máu đi khắp cơ thể và làm tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Vậy mỡ máu cao kiêng ăn gì? Đâu là những bí quyết ăn uống lành mạnh cho người mỡ máu cao?
Trong bài viết này, Bệnh viện Quốc tế DNA sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc kể trên. Đồng thời chia sẻ với bạn bí quyết kiểm soát mỡ máu hiệu quả.
Mỡ máu cao gây nguy hiểm cho sức khỏe như thế nào?
Cholesterol là chất do gan tạo ra nhằm giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn và tạo ra nhiều thứ, chẳng hạn như hormone. Ngoài được tạo ra bởi gan, cholesterol còn được “nạp” vào cơ thể thông qua thực phẩm. Gan có thể tạo ra lượng cholesterol tùy theo nhu cầu của cơ thể, lúc này nếu lượng cholesterol từ thức ăn nạp vào quá mức sẽ dẫn đến dư thừa. Nếu mức cholesterol trong máu dư thừa quá nhiều sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, đột quỵ và thậm chí tử vong.
Một trong những nguy cơ từ việc cholesterol cao là bệnh tim mạch vành. Nếu cholesterol trong máu quá nhiều, nó có thể tích tụ trong thành động mạch. Theo thời gian, sự tích tụ này khiến động mạch cứng lại và có thể hạn chế lưu lượng máu. Các động mạch nuôi tim có thể hẹp lại ở một số vùng nhất định và làm chậm lưu lượng máu đến một phần cơ tim hoặc các mảng bám cholesterol có thể vỡ ra và trôi đến các mạch máu nhỏ hơn, gây tắc nghẽn một phần hoặc toàn bộ. Khi lưu lượng máu nuôi tim giảm có thể dẫn đến đau thắt ngực hoặc nếu mạch máu bị tắc nghẽn hoàn toàn thì có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Các mảng bám do cholesterol tích tụ không chỉ gây tắc mạch máu trong và xung quanh tim mà chúng còn thu hẹp một số động mạch dẫn đến não. Nếu mạch máu dẫn máu đến não bị chặn hoàn toàn, bạn có thể bị đột quỵ. Theo nghiên cứu, khi bị mỡ máu cao, nguy cơ đột quỵ có thể tăng 10%. Trường hợp mắc đồng thời cả cholesterol cao và huyết áp cao thì nguy cơ đột quỵ sẽ tăng 3,5 lần.
Mỡ máu cao kiêng ăn gì?
Các thực phẩm có lượng chất béo bão hòa cao sẽ làm tăng mức cholesterol trong cơ thể. Do đó, nếu bị chẩn đoán mỡ máu cao, bạn sẽ cần hạn chế các món như:
Thịt đỏ
Thịt bò, thịt cừu… là những loại thịt có hàm lượng chất béo bão hòa cao, do đó, bạn nên tránh ăn quá nhiều. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc bạn kiêng thịt đỏ hoàn toàn, thay vào đó, bạn nên giới hạn khẩu phần của các loại thực phẩm này trong thực đơn. Theo khuyến cáo, mỗi tuần người bị mỡ máu cao không nên ăn quá 350g. Ngoài ra, thay vì ăn thịt đỏ, bạn có thể chọn các loại thịt nạc như thịt gà, thịt thăn heo…
Các loại thức ăn chiên rán
Nếu bị chẩn đoán mỡ máu cao, bạn nên hạn chế các món được chế biến bằng cách chiên ngập trong dầu chẳng hạn như gà rán, khoai tây chiên… Đây là những thực phẩm chứa rất nhiều cholesterol không tốt cho cơ thể. Ngoài ra, chiên cũng làm tăng lượng calo của thực phẩm.
Nếu bạn thích các món chiên, một bí quyết dành cho bạn hãy mua đồ tươi sống và tự chế biến tại nhà bằng cách sử dụng nồi chiên không dầu và cho thêm một ít dầu ô liu. Hoặc bạn cũng có thể sử dụng để nướng các loại thực phẩm như khoai tây và thịt gà ở nhiệt độ cao.
Mỡ máu cao kiêng ăn gì? Các loại thực phẩm chế biến
Một số món ăn bạn cũng nên hạn chế khi bị chẩn đoán mỡ máu cao là hot dog, xúc xích, thịt xông khói, lạp xưởng… Vì đa phần những món này sẽ được làm từ phần thịt đỏ chứa nhiều chất béo nhất. Do đó, chúng sẽ có xu hướng chứa nhiều cholesterol và chất béo bão hòa.
Các món có nhiều đường
Bánh quy, bánh ngọt và các loại bánh nướng thường được làm từ rất nhiều bơ và các loại chất béo rắn. Do đó, các món ăn này thường có hàm lượng cholesterol cao. Nếu bạn đang có chỉ số mỡ máu ở mức báo động, tốt nhất bạn nên hạn chế. Tuy nhiên, bạn không cần phải kiêng khem hoàn toàn, thay vào đó, bạn có thể kiểm soát khẩu phần ăn. Ngoài ra, khi chế biến, thay vì dùng bơ, bạn có thể thay bằng sốt táo hoặc chuối.
Nguyên tắc ăn uống lành mạnh cho người mỡ máu cao
Theo khuyến cáo, những người bị mỡ máu cao nên duy trì một chế độ ăn tốt cho tim mạch với các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật. Bạn nên cố gắng ăn nhiều rau xanh, các loại đậu, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và quả hạch:
- Cố gắng ăn các loại đậu như đậu gà, đậu Hà Lan, đậu lăng… ít nhất 2 lần/tuần. Với các sản phẩm đóng gói, nên ưu tiên chọn các sản phẩm có hàm lượng natri thấp.
- Chọn bánh mì nguyên cám, ngũ cốc, mì ống, gạo và mì sợi trong các bữa ăn.
- Ăn nhẹ bằng các loại hạt và trái cây tươi (tốt nhất là hai khẩu phần trái cây mỗi ngày).
- Sử dụng quả bơ hoặc các loại bơ làm từ chất béo không bão hòa tốt cho sức khỏe như dầu cải, dầu hướng dương hoặc dầu ô liu nguyên chất thay vì các loại làm từ chất béo bão hòa như bơ, dầu dừa và kem.
- Sử dụng các loại dầu tốt cho sức khỏe như dầu cải, dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu ô liu, dầu mè và dầu đậu phộng khi chế biến món ăn.
- Ăn cá hai đến ba lần một tuần (150 gam tươi).
- Những người bị cholesterol cao, tiểu đường loại 2 và bệnh tim chỉ nên ăn tối đa bảy quả trứng mỗi tuần.
- Chọn sữa, sữa chua và phô mai ít chất béo. Kiểm tra nhãn để đảm bảo không có thêm đường.
Ngoài ra, người bị mỡ máu cao cũng cần duy trì chế độ vận động đều đặn. Bạn nên tăng cường hoạt động thể chất từ ít nhất 10 phút mỗi ngày lên mức khuyến nghị là 30 đến 45 phút mỗi ngày, năm ngày trở lên trong tuần. Song song với đó, nếu là người có thói quen hút thuốc, uống rượu thường xuyên, bạn cũng nên bỏ thuốc và hạn chế tiêu thụ rượu bia quá nhiều.
Ngoài việc kiêng khem và chú ý trong ăn uống, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về các dịch vụ lọc máu tiên tiến, giúp loại bỏ mỡ máu hiệu quả. Hiện tại Bệnh viện Quốc tế DNA, dịch vụ lọc máu công nghệ cao đang nhận được nhiều sự quan tâm. Đây là phương pháp sử dụng máy lọc chuyên dụng, công nghệ cao, hoạt động theo cơ chế phân tách huyết tương, tế bào máu và các chất gây bệnh dưới 2 bộ siêu lọc đặc biệt để loại bỏ những thành phần độc hại ra khỏi máu. Phương pháp này được cho là rất hữu ích với người có:
- Mỡ trong máu cao
- Bệnh tiểu đường, tim mạch
- Béo phì, suy thận
- Tăng cholesterol máu có tính gia đình như bệnh tự miễn, suy giảm miễn dịch, tắc động mạch do xơ hóa…
- Hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu.
Khi đến tìm hiểu, tư vấn và thăm khám tại Bệnh viện Quốc tế DNA, bạn sẽ được các bác sĩ giàu kinh nghiệm tư vấn tận tình. Trước khi thực các phác đồ điều trị, bạn sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cần thiết. Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ mới đưa ra phác đồ điều trị tối ưu, phù hợp nhất với tình trạng của bạn.
Tóm lại, mỡ máu cao “tiềm ẩn” nhiều vấn đề nguy hiểm, đặc biệt là nguy cơ đột quỵ và tử vong. Chính vì vậy, khi được chẩn đoán mắc mỡ máu cao, bạn nên chú ý chăm sóc sức khỏe, điều chỉnh chế độ ăn, đặc biệt nên hạn chế các món làm tăng cholesterol không tốt như các món chiên xào, thịt chế biến… Song song với đó, bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về liệu pháp lọc máu công nghệ cao tại Bệnh viện Quốc tế DNA để chăm sóc sức khỏe hiệu quả.
- Health.harvard.edu (4 foods not to eat if you have high cholesterol)
- My.clevelandclinic.org (Hyperlipidemia)
- Webmd.com (Diseases Linked to High Cholesterol)
- Stroke.org.uk/cholesterol_and_stroke_guide.pdf
- Betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/cholesterol-healthy-eating-tips