Liệu pháp từ tế bào gốc – triển vọng chống lại ung thư gan

Bài viết được hỗ trợ biên dịch bởi Tiến sĩ Trịnh Như Thùy – Giám đốc Ngân hàng mô – tế bào gốc DNA

Các nhà nghiên cứu tại Đại học California San Diego (Hoa Kỳ) đã phát hiện ra rằng dạng ung thư gan phổ biến nhất – với tỷ lệ tử vong cao – có thể được nhắm mục tiêu và điều trị tốt hơn bằng liệu pháp mới bắt nguồn từ tế bào gốc, theo nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Cell Stem Cell.

Mặc dù chưa thử nghiệm lâm sàng, liệu pháp này sử dụng tế bào tiêu diệt tự nhiên (NK) đã được cải biến – một loại tế bào bạch cầu tiêu diệt tế bào khối u – để chiến đấu hiệu quả hơn với ung thư biểu mô tế bào gan (HCC), một trong những loại tế bào ung thư kháng trị liệu cao nhất của khối u rắn

Liệu pháp tế bào NK biến đổi gen không yêu cầu cá nhân hóa như liệu pháp tế bào CAR T – một hình thức trị liệu miễn dịch cá nhân hóa tương đối mới. Điều đó có nghĩa là liệu pháp tế bào NK có thể được sản xuất hàng loạt và có thể được dùng bất cứ lúc nào cho bệnh nhân để điều trị mà không bị trì hoãn.

Giáo sư Dan Kaufman, MD, Ph.D., tác giả chính của nghiên cứu, Giám đốc Trung tâm Điều trị tiên tiến Sanford tại Viện Tế bào gốc Sanford và là thành viên của Trung tâm Ung thư Moores, cho biết “ở một mức độ nào đó, các tế bào khối u – phần nhiều lớn có lẽ là tế bào ung thư biểu mô tế bào gan – ức chế các tế bào miễn dịch cố gắng tiêu diệt chúng”

“Đây là một lý do chính tại sao một số liệu pháp miễn dịch như liệu pháp tế bào CAR-T ít thành công hơn đối với khối u rắn so với ung thư máu: vi môi trường khối u ức chế miễn dịch.”

Kaufman và nhóm của ông đã sản xuất các tế bào NK có nguồn gốc từ tế bào gốc với thụ thể cho yếu tố tăng trưởng chuyển hóa beta (TGF-β) – một loại protein làm suy giảm chức năng miễn dịch – đã bị vô hiệu hóa. Khối u HCC và gan nói chung chứa một lượng lớn chất thụ thể này, vừa ức chế hoạt động của tế bào miễn dịch vừa tạo điều kiện cho ung thư phát triển.

Họ phát hiện ra rằng các tế bào NK điển hình không có thụ thể bị vô hiệu hóa, giống như tế bào CAR T, không hiệu quả nhiều trong việc chống lại ung thư. “Đây là những khối u khá kháng thuốc – khi chúng tôi đặt chúng vào chuột, chúng phát triển và giết chết chuột” ông nói. Tỷ lệ sống sót 5 năm khi mắc HCC ở người dưới 20%.

Tuy nhiên, khi các nhà nghiên cứu thử nghiệm tế bào NK đã được biến đổi để chống lại ung thư, họ cho biết, “chúng tôi ghi nhận được hoạt động chống khối u rất tốt và kéo dài sự sống đáng kể”.

“Những nghiên cứu này chứng minh rằng việc ngăn chặn yếu tố tăng trưởng chuyển hóa beta là rất quan trọng – ít nhất là đối với tế bào NK, nhưng tôi cũng nghĩ rằng điều đó đúng với tế bào CAR T”, Kaufman nói. “Nếu bạn giải phóng các tế bào NK bằng cách chặn con đường ức chế này (option dịch khác: có thụ thể TGF-β bị vô hiệu hóa), chúng sẽ tiêu diệt tế bào ung thư khá tốt.”

Kaufman dự đoán rằng phát hiện của nhóm ông sẽ xuất hiện trong các thử nghiệm lâm sàng của nhiều nhóm nghiên cứu và công ty – cho dù họ đang nghiên cứu liệu pháp tế bào CAR T hay tế bào NK, chống lại ung thư gan tế bào gan hoặc các loại khối u rắn khó khăn khác.

“Bất kỳ ai phát triển các liệu pháp như vậy cho khối u rắn nên nghiên cứu để ức chế hoạt động của yếu tố tăng trưởng chuyển hóa beta nhằm cải thiện việc tiêu diệt ung thư và đạt được hoạt động chống khối u hiệu quả,” ông nói.

Đồng tác giả của nghiên cứu này bao gồm Jaya Lakshmi Thangaraj, Michael Coffey và Edith Lopez, tất cả đều thuộc Khoa Y học Tái tạo tại Trường Y khoa UC San Diego.