Chắc hẳn bạn đã từng nghe ai đó nói đến tế bào gốc, những công dụng tuyệt vời của tế bào gốc trong chăm sóc sức khỏe và làm đẹp, giúp con người trẻ hóa, duy trì thanh xuân và kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên rất ít ai hiểu rõ thực sự tế bào gốc là gì, những liệu pháp tế bào gốc thường nhắc tới thuộc dạng nào? 

Có thể nói rằng phần lớn các dạng dịch vụ tế bào gốc trên thị trường hiện nay sử dụng tế bào gốc trung mô. Bên cạnh đó, số lượng các thử nghiệm lâm sàng với tế bào gốc trung mô đang tăng mạnh những năm gần đây. Danh sách các căn bệnh được thử nghiệm với tế bào gốc trung mô ngày càng dài ra, từ tiểu đường, tim mạch, thấp khớp, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, tự kỷ,… đến cả trong làm đẹp.

Tế bào gốc trung mô là gì?

Tế bào gốc trung mô (MSC), viết tắt từ Mesenchymal stem cells, là các tế bào gốc trưởng thành có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau.  

Thuật ngữ “trung mô” đề cập đến nguồn gốc phôi thai của các tế bào, cụ thể là các tế bào phát sinh từ lớp mầm trung bì. Lớp mầm trung bì là một trong ba lớp mầm chính hình thành trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển phôi thai. Trung bì tạo ra nhiều loại mô liên kết khác nhau, chẳng hạn như cơ, xương, sụn và mỡ, cũng như các tế bào hình thành mạch máu, tế bào máu và hệ thống niệu sinh dục. 

Chức năng của tế bào gốc trung mô là gì?

Tiềm năng biệt hóa

Tế bào gốc trung mô có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, chẳng hạn như nguyên bào xương (tế bào xương), tế bào mỡ (fat cell), tế bào sụn (cartilage cell),  tế bào cơ (muscle cell), tế bào thần kinh (nerve cell) và tế bào mô đệm. 

Thúc đẩy sửa chữa và tái tạo mô

Tế bào gốc trung mô cũng có thể thúc đẩy quá trình sửa chữa mô bằng cách giải phóng các yếu tố tăng trưởng. Khi đi vào cơ thể, tế bào gốc trung mô sẽ làm lành thương tổn, tăng cường chức năng của các cơ quan, giúp chúng hoạt động tốt hơn.

Đặc tính điều hòa miễn dịch

Tế bào gốc trung mô được biết đến với đặc tính điều hòa miễn dịch, nghĩa là chúng có thể điều chỉnh hoạt động của hệ thống miễn dịch, giảm viêm và ức chế phản ứng miễn dịch. 

Tế bào gốc trung mô được tìm thấy ở đâu trong cơ thể?

– Tủy xương: Đây là nguồn tế bào gốc trung mô được tìm thấy phổ biến nhất. Tủy xương là mô xốp bên trong xương chứa các tế bào chưa trưởng thành, bao gồm cả tế bào gốc trung mô. 

– Mô mỡ (Fat Tissue): Tế bào gốc trung mô cũng có thể được phân lập từ mô mỡ, là mô dự trữ chất béo trong cơ thể. Mô mỡ có thể được lấy thông qua hút mỡ, một quy trình trong đó chất béo được lấy ra khỏi cơ thể bằng một ống thép không gỉ rỗng.

– Mô dây rốn: Tế bào gốc trung mô cũng có thể được lấy từ mô dây rốn, là mô kết nối thai nhi với nhau thai. Các tế bào có thể được thu thập tại thời điểm sinh và có thể được lưu trữ để sử dụng trong tương lai.

– Máu ngoại vi: Tế bào gốc trung mô có thể được tìm thấy với số lượng nhỏ trong máu ngoại vi của người trưởng thành khỏe mạnh. Những tế bào này có thể được thu thập thông qua một quy trình gọi là apheresis, tương tự như hiến máu.

– Mô nhau thai: Tế bào gốc trung mô cũng có thể được lấy từ mô nhau thai. Các tế bào có thể được thu thập tại thời điểm sinh và có thể được lưu trữ để sử dụng trong tương lai.

– Dịch khớp: Tế bào gốc trung mô có thể được tìm thấy với số lượng nhỏ trong dịch khớp của khớp. Dịch khớp có thể được lấy thông qua một thủ thuật gọi là chọc dò khớp, đây là một thủ thuật tương đối đơn giản và an toàn.

– Tủy răng: Tế bào gốc trung mô có thể được tìm thấy với số lượng nhỏ trong tủy răng. Có thể lấy tủy răng thông qua một thủ thuật gọi là cắt bỏ chóp răng, đây là một thủ thuật phẫu thuật để loại bỏ chóp chân răng.

Việc phân lập và tăng sinh tế bào gốc trung mô từ các nguồn khác nhau có thể khác biệt và có thuộc tính khác nhau. Ngoài ra, việc phân lập tế bào gốc trung mô từ một số vị trí, chẳng hạn như dịch khớp, máu ngoại vi có thể khó khăn hơn và kém hiệu quả hơn so với mô mỡ, tủy xương.

Tế bào gốc trung mô có thể được sử dụng cho những bệnh nào?

Tế bào gốc trung mô đã được nghiên cứu cho nhiều ứng dụng điều trị, bao gồm sửa chữa mô, y học tái tạo và liệu pháp dựa trên tế bào cho các tình trạng bệnh khác nhau. Một số bệnh mà tế bào gốc trung mô đã được nghiên cứu bao gồm: 

– Viêm xương khớp: Thúc đẩy sửa chữa sụn và giảm viêm trong viêm xương khớp – một bệnh thoái hóa khớp ảnh hưởng đến sụn và xương ở khớp.

– Viêm khớp dạng thấp: Đặc tính chống viêm và điều hòa miễn dịch có thể hữu ích trong điều trị viêm khớp dạng thấp. Rối loạn tự miễn dịch này gây viêm và tổn thương khớp.

– Tổn thương tủy sống: Tế bào gốc trung mô đã được nghiên cứu về khả năng thúc đẩy quá trình sửa chữa các mô thần kinh bị tổn thương và tổn thương tủy sống

– Các bệnh tự miễn: Tế bào gốc trung mô đã được chứng minh là có đặc tính chống viêm và điều hòa miễn dịch, có thể hữu ích trong việc điều trị các bệnh tự miễn, chẳng hạn như bệnh đa xơ cứng và bệnh lupus.

– Bệnh tiểu đường loại 1: Tế bào gốc trung mô đã được kiểm tra về khả năng giúp bảo tồn các tế bào sản xuất insulin ở bệnh nhân tiểu đường loại 1

– Các bệnh về phổi: Tế bào gốc trung mô đã được xem xét về khả năng giúp sửa chữa mô phổi trong các bệnh như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS).

– Đa xơ cứng (MS): Tế bào gốc trung mô đã được chứng minh là có đặc tính chống viêm và điều hòa miễn dịch, điều này có thể hữu ích trong việc điều trị MS. Rối loạn tự miễn này ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương.

– Bệnh Parkinson: Tế bào gốc trung mô đã được kiểm tra về khả năng giúp bảo vệ và sửa chữa các tế bào thần kinh trong não bị tổn thương trong bệnh Parkinson, một chứng rối loạn thoái hóa ảnh hưởng đến cử động.

– ALS (Bệnh xơ cứng teo cơ một bên): Tế bào gốc trung mô đã được nghiên cứu về khả năng giúp bảo vệ và sửa chữa các tế bào thần kinh trong tủy sống bị tổn thương trong ALS – Một bệnh thoái hóa thần kinh tiến triển ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh trong não và tủy sống.

Điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù tế bào gốc trung mô đã cho thấy kết quả đầy hứa hẹn trong các nghiên cứu tiền lâm sàng, nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu đầy đủ tiềm năng của chúng và phát triển thành các liệu pháp an toàn, hiệu quả. Cộng đồng y tế đã biết đến sự tồn tại của tế bào gốc trung mô từ cuối thế kỷ 19. Tuy nhiên, chỉ với những tiến bộ gần đây, các bác sĩ mới có thể kích hoạt và bổ sung các tế bào này để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.

Nguồn:  DVCSTEM