Những khái niệm khoa học trong dịch bệnh Covid-19 được nhắc đến nhiều

Trong thời điểm khủng hoảng vì dịch bệnh Covid-19 đang hoành hành, có rất nhiều khái niệm và từ ngữ khoa học được nhắc đến chẳng hạn như: T-Cell, bão Cytokine, tế bào bạch cầu, hệ thống miễn dịch, tế bào tiêu diệt tự nhiên,…. Chính vì thế, bài viết này sẽ tổng hợp một số khái niệm khoa học trong dịch bệnh Covid-19 mà bất kỳ ai trước đây cảm thấy những từ ngữ này xa vời. Không cần quan tâm và nghĩ rằng thuộc về chuyên môn của bác sĩ thì có thể tìm hiểu. Để bạn đọc có được cái nhìn tổng quát hơn khi đọc thông tin điều trị, tìm kiếm nơi chữa bệnh cũng như có thể hiểu nguồn gốc, nguyên nhân, nguyên lý phục hồi của phương pháp đó để đưa ra lựa chọn đúng đắn, đầu tư chi phí hợp lý .

1. Hội chứng cơn bão Cytokine

Bạn đã từng nghe đến khái niệm “Cơn bão Cytokine”? Đây chính là triệu chứng mà rất nhiều bệnh nhân (đặc biệt bệnh nhân trẻ tuổi) phải đối mặt khi điều trị bệnh Covid-19. Vậy bão Cytokine là gì?

Hội chứng cơn bão cytokine (hay còn gọi là hội chứng giải phóng cytokine) có tên tiếng Anh là Cytokine Release Syndrome – CRS. Đây là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với các tác nhân xâm nhập như virus gây bệnh, giải phóng ồ ạt cytokine dẫn đến phản ứng viêm toàn hệ thống.

Bình thường ở người khỏe mạnh, khi bị virus tấn công thì hệ miễn dịch sẽ phản ứng và cơ thể tiết ra chất cytokine để ức chế virus. Tuy nhiên, ở một số người chất cytokine được tiết ra quá nhiều gây viêm và ảnh hưởng các phủ tạng. Còn vì sao hệ miễn dịch phản ứng thái quá, hiện y học chưa lý giải được.

Bão cytokine xảy ra khi có tác nhân xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch được kích hoạt để giúp chống lại tác nhân này. Hệ miễn dịch sử dụng nhiều loại tế bào khác nhau với một số lượng lớn (phản ứng quá mức) bao gồm tế bào bạch cầu, tế bào lympho T và B, tế bào sát thủ tự nhiên, đại thực bào, tế bào tua, bạch cầu đơn nhân, làm giải phóng các cytokine gây viêm. Các cytokine sẽ gửi tín hiệu đến các tế bào miễn dịch kích hoạt sản xuất thêm nhiều tế bào bạch cầu khác cũng như kích hoạt các tế bào tiếp tục tạo ra nhiều cytokine hơn.

2. Tế bào miễn dịch – Khái niệm khoa học trong dịch bệnh Covid-19 được nhắc đến nhiều

Tế bào miễn dịch là các tế bào thuộc hệ thống miễn dịch của cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể chống lại sự nhiễm trùng và các bệnh khác. Các tế bào miễn dịch phát triển từ các giải pháp tế bào máu trong tủy xương và trở thành các loại tế bào bạch cầu khác nhau.

Tế bào miễn dịch bao gồm bạch cầu trung tính, bạch cầu ưa axit, bạch cầu ưa kiềm, tế bào mast, bạch cầu đơn nhân mono, đại thực bào, tế bào đuôi gai, tế bào diệt tự nhiên (tế bào NK) và tế bào lympho (tế bào B và tế bào T).

3. Miễn dịch tự nhiên

Miễn dịch tự nhiên (hay còn gọi là miễn dịch bẩm sinh, miễn dịch không đặc hiệu) là những tế bào hàng rào bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của các vi sinh vật. Chúng bao gồm liệu pháp miễn dịch tế bào – Tế bào tiêu diệt tự nhiên, Macrophage – Đại thực bào, Eosinophil – Bạch cầu ưa axit, Basophil – Bạch cầu ưa kiềm, Neutrophil – Bạch cầu trung tính, và Dendritic – Tế bào tua. Trong đó tế bào tiêu diệt tự nhiên NK được cho là quan trọng trong hệ miễn dịch tự nhiên. Đây là khái niệm khoa học trong dịch bệnh Covid-19 rất được nhiều người quan tâm.

4. liệu pháp miễn dịch tế bào

Tế bào miễn dịch NK là một từ ngữ nữa được thường xuyên nhắc đến trên các phương tiện truyền thông với khả năng tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ điều trị bệnh tật hiệu quả. Tuy nhiên, đối với nhiều người: liệu pháp miễn dịch tế bào là gì? Tại sao chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch?

liệu pháp miễn dịch tế bào (viết tắt của Natural Killer Cells) hay còn gọi là tế bào diệt tự nhiên thuộc hệ miễn dịch bẩm sinh (là những tế bào hàng rào bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của các vi sinh vật).

Tế bào này được đánh giá là quan trọng trong hệ miễn dịch tự nhiên giúp hạn chế các giai đoạn đầu của nhiễm virus. Tế bào tiêu diệt tự nhiên NK có nhiệm vụ phát hiện và tiêu diệt các tác nhân lạ (tế bào lạ, vi khuẩn, virus ) xâm nhập vào cơ thể ngay từ lần chạm mặt.

Trong cơ thể người, tế bào miễn dịch NK xuất hiện ở máu ngoại vi với tỷ lệ 5-15% tổng số tế bào Lympho, ngoài ra, chúng còn được tìm thấy trong lá lách, gan, phổi, tủy xương, các hạch bạch huyết và cổ tử cung.

Có khoảng 2 – 5 tỷ tế bào NK trong vòng tuần hoàn. Các chức năng kể trên của tế bào NK sẽ bị suy giảm ở một số đối tượng như: Người cao tuổi, người có chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng, mất ngủ, stress kéo dài,… khiến nhóm đối tượng này có nguy cơ cao bị nhiễm virus, nhiễm khuẩn và là cơ hội cho sự hình thành các khối u.

5. Tế bào lympho

Tế bào lympho là các tế bào bạch cầu, gồm có 2 loại chính đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch của cơ thể là tế bào lympho B và lympho T. Các tế bào này được tạo ra trong tủy xương và lưu hành trong máu, mô bạch huyết. Chúng phối hợp với nhau để bảo vệ cơ thể chống lại các sinh vật lạ, như vi khuẩn, virus và tế bào ung thư.

Tế bào lympho được sản xuất ra ở 4 nơi trong cơ thể là: Các hạch bạch huyết, lá lách, tuyến ức nằm dưới xương ức, tủy xương nằm bên trong các xương lớn và phẳng.

6. T-Cell là gì?

T-Cell hay còn gọi là tế bào T, tế bào lympho T, là một dạng tế bào miễn dịch, có nhiệm vụ chủ yếu là phát hiện và tiêu diệt các tế bào mầm bệnh hoặc nhiễm bệnh.

Nó thực hiện chức năng này bằng cách dùng protein bề mặt để bám vào các protein trên bề mặt của những kẻ mạo danh. Mỗi tế bào T cực kỳ đặc thù – có hàng triệu tỷ phiên bản khác nhau của protein bề mặt, và mỗi tế bào có thể nhận ra một mục tiêu khác nhau.

T-Cell là một tế bào bạch cầu bí ẩn giờ đây đang thu hút sự chú ý, cực kỳ quan trọng trong cuộc chiến chống Covid-19, được ví như một “điệp viên thầm lặng” của cơ thể. Vì tế bào T có thể tồn tại trong máu nhiều năm sau thời gian mắc bệnh, chúng cũng đóng góp vào “bộ nhớ lâu dài” của hệ miễn dịch và cho phép nó tăng cường nhanh hơn, phản ứng hiệu quả hơn khi phát hiện ra kẻ thù cũ.

Tế bào T phát triển từ giải pháp tế bào gan hoặc tủy xương trưởng thành trong tuyến ức và được biệt hóa thành một số loại khác nhau, bao gồm:

– Các tế bào T độc (Cytotoxic T cells) tìm và tấn công trực tiếp vào vi sinh vật gây hại cho cơ thể như vi khuẩn, virus và tế bào ung thư.

– Các tế bào T hỗ trợ (Helper T cells) phối hợp với tế bào miễn dịch khác và tổ chức phản ứng miễn dịch.

– Các tế bào T điều hoà (regulatory T cells) giúp ức chế hệ thống miễn dịch để không phản ứng thái quá (như trong các bệnh tự miễn), tuy nhiên các khía cạnh của sinh học của các tế bào này vẫn đang là bí ẩn và vẫn đang được các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu và tranh luận.

– Các tế bào tiêu diệt tự nhiên T (natural killer T cells – NKT) không giống với các tế bào diệt tự nhiên (natural killer cells- NK), nhưng chúng có một vài điểm tương đồng.

– Các tế bào NKT là các tế bào tế bào T độc (Cytotoxic T cells) cần phải được kích hoạt và biệt hóa trước để thực hiện nhiệm vụ miễn dịch. Cả tế bào NK và NKT đều là tế bào gây độc tế bào, có thể đáp ứng nhanh chóng bằng cách tiêu diệt các tế bào khối u và tham gia vào các phản ứng miễn dịch chống khối

– Các tế bào nhớ (memory T cells) ghi lại dấu hiệu trên bề mặt vi khuẩn, virus hoặc tế bào ung thư đã tiêu diệt trước đó.

Số lượng tế bào T cũng có thể được gọi là số lượng tế bào lympho có nguồn gốc từ tuyến ức hoặc số lượng tế bào lympho T.

7. Bạch cầu là gì?

Bạch cầu là những tế bào có chức năng chống lại các tác nhân lạ đi vào cơ thể. Các tế bào bạch cầu sẽ thực bào vi khuẩn hay các chất lạ, khử độc, sản xuất kháng thể, giải phóng các chất truyền tin hóa học, các enzyme,… Bạch cầu có nguồn gốc từ các giải pháp tế bào sinh máu vạn năng trong tủy xương. Có nhiều loại bạch cầu khác nhau (bạch cầu đơn nhân, tế bào lympho, bạch cầu trung tính, bạch cầu ưa kiềm, bạch cầu ưa axit, và đại thực bào), mỗi loại thực hiện một chức năng khác nhau nhưng đều thống trong nhiệm vụ chung là bảo vệ cơ thể.

8. Đại thực bào

Đại thực bào ( có tên tiếng anh là macrophage) là các tế bào bạch cầu có khả năng thực bào, tức là nuốt những thành phần cặn bã của tế bào và các tác nhân gây bệnh. Quan trọng là chúng còn đóng vai trò các tế bào trình diện kháng nguyên khởi động đáp ứng miễn dịch đặc hiệu của cơ thể.

Đại thực bào đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch

– Vai trò trong miễn dịch tự nhiên: Một khi đại thực bào được hoạt hóa bởi sự hiện diện của các tác nhân gây bệnh, nó sẽ phóng thích một loạt các cytokine để tiêu diệt tác nhân đó.

– Vai trò trong miễn dịch đặc hiệu: Sau khi bắt giữ và tiêu hóa tác nhân gây bệnh, đại thực bào sẽ trình diện kháng nguyên của các tác nhân này cho các tế bào T hỗ trợ tương ứng. Quá trình trình diện kháng nguyên này rất phức tạp và tinh tế, được thực hiện thông qua phức hợp tương thích mô chính lớp II. Nhờ phức hợp này mà các tế bào T hỗ trợ có thể tiếp cận với đại thực bào, nhận diện được các kháng nguyên trên bề mặt đại thực bào.

9. Dưỡng bào

Dưỡng bào (còn gọi là tế bào mast) cũng rất quan trọng để bảo vệ cơ thể chống lại ký sinh trùng. Dưỡng bào được tìm thấy trong các mô và có thể làm trung gian cho các phản ứng dị ứng bằng cách giải phóng các hóa chất gây viêm như histamine ( là chất trung gian hóa học quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của Mastocytosis, nó có thể gây các biểu hiện khác nhau của sự quá mẫn và rối loạn chức năng cơ quan)

10. Bạch cầu trung tính

Bạch cầu trung tính (có tên tiếng anh là Neutrophil) là một loại bạch cầu phổ biến được tạo ra bởi tủy xương, có vai trò tuần tra phát hiện các tế bào bất thường khi lưu thông trong máu. Chúng có thể bắt giữ, ăn vi khuẩn và phân hủy các vi khuẩn bên trong các cấu trúc đặc biệt gọi là các túi nội bào.

Ở trong máu bình thường bạch cầu đa nhân trung tính có giá trị khoảng 2-8 g/l, tương đương với 43-76% tổng số bạch cầu.

11. giải pháp tế bào trung mô

giải pháp tế bào được định nghĩa là loại tế bào có khả năng biệt hoá thành nhiều loại tế bào khác để thay thế cho các tế bào bị mất đi do lão hóa hay tổn thương. Cơ chế hoạt động của tế bào này là chữa lành những thương tổn của các cơ quan, các mô trong cơ thể thông qua khả năng tái tạo, thay thế, sửa chữa.

giải pháp tế bào có thể được phân lập từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm dây rốn, mô mỡ, tủy xương của con người.

giải pháp tế bào luôn tồn tại và hoạt động không ngừng bên trong cơ thể. Ngay thời điểm hiện tại bên trong tủy xương của chúng ta, các giải pháp tế bào vẫn đang “bận rộn làm việc” để tạo ra 100 tỷ tế bào máu mới mà cơ thể cần mỗi ngày. Một số tế bào chuyên biệt của cơ thể như tế bào máu và cơ không thể tự phân chia để nhân nhanh về số lượng. Vì vậy, giải pháp tế bào đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn tế bào cần thiết này để hoạt động của cơ thể được duy trì tốt.

Với đặc tính biệt hóa, tái tạo, sửa chữa, giải pháp tế bào hiện nay được nghiên cứu và ứng dụng trên nhiều lĩnh vực như y sinh học, dược phẩm,… và gần đây là điều trị và phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân Covid-19. Nguồn giải pháp tế bào trung mô được chứng minh có thể điều chỉnh phản ứng viêm quá kích hoạt khi điều trị Coid-19 và thúc đẩy phục hồi tổn thương phổi cho bệnh nhân sau khi điều trị. giải pháp tế bào từ mô mỡ ở người trưởng thành ngày nay được bào chế thành tế bào điều trị để điều trị Covid-19 và phục hồi sức khỏe sau khi khỏi bệnh cho bệnh nhân Covid-19.

Xem thêm về liệu pháp giải pháp tế bào trong điều trị và phục hồi Covid-19 

Hy vọng với một số khái niệm khoa học trong dịch bệnh Covid-19, thiên hướng chuyên môn trên đây sẽ giúp bạn phần nào có cái nhìn tổng quát hơn khi đọc thông tin điều trị cũng như tìm kiếm nơi điều trị bệnh, hiểu về nguồn gốc, nguyên nhân, nguyên lý phục hồi của phương pháp đó để đưa ra lựa chọn đúng đắn, đầu tư chi phí hợp lý .